ŚWIĘTO PUŁKOWE 27. PUŁKU UŁANÓW

Stowarzyszenie Szwadron Kawalerii im. 27. Pułku Ułanów z Żyrardowa postanowiło przywrócić tradycję i zorganizować 27 lipca 2014 pierwsze od 1944 roku święto pułkowe.

Kawaleria, jako formacja wojskowa w naturalny sposób została wyparta przez skuteczniejsze od niej pojazdy zmechanizowane i musiała zejść, prawdopodobnie już bezpowrotnie, ze sceny historii. Szczęśliwie, są jednak ludzie, którzy nie pozwalają jej całkowicie odejść w zapomnienie. I nie jest ważne , czy interesują się nią ze względów historycznych, pasji jeździeckich, czy z szacunku dla jakże barwnych tradycji i zwyczajów polskich kawalerzystów.

Jedną z takich grup pasjonatów jest istniejące od dwóch lat Stowarzyszenie Szwadron Kawalerii in. 27. Pułku Ułanów z Żyrardowa. Początki Stowarzyszenia to, oprócz zamiłowania do jazdy konnej,  działalność patriotyczna – w pierwszym  rzędzie opieka nad Cmentarzem Wojennym w Budach Zosinych, gdzie spoczywają m.in. kawalerzyści 27. Pułku Ułanów, którzy zginęli podczas dramatycznej w przebiegu bitwy pod Jaktorowem, stoczonej 29 września 1944 roku. Z czasem tradycją Stowarzyszenia stała się akcja „Wigilijnego Światełka”, podczas której jego członkowie odwiedzają również inne groby i mogiły poległych żołnierzy, zachęcając jednocześnie społeczeństwo do włączenia się w akcję. Stowarzyszenie wspiera również działania organizowane przez innych, takie jak akcja „Paczka dla kombatantów ze Lwowa” czy doroczna kwesta na renowację zabytkowych pomników. Członkowie Stowarzyszenia organizują spotkania, wykłady, prelekcje i prezentacje multimedialne dla wszystkich zainteresowanych tematyką lokalnej historii, czy kawalerii, w szczególności zaś dziejów 27. Pułku Ułanów. Przewidziano również program edukacyjny dla najmłodszych, obejmujący spotkania i zabawy w pomieszczeniach, jak i w plenerze. Zła pogoda ułanom nie straszna, bo przy braku słońca promienieją pogodą ducha. Stowarzyszenie angażuje się w patriotyczne działania lokalne, ale uczestniczy również w wydarzeniach  rozgrywających się w odległych nieraz częściach Polski.

Jego działania zostały docenione przez 9. Braniewską Brygadę Kawalerii Pancernej (współczesny spadkobierca tradycji 27. Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego), która zaproponowała Stowarzyszeniu podpisanie porozumienia o współpracy. Podobnie uczynił Zarząd Koła Środowiska Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego i rodzin AK Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Jego prezesem jest syn ostatniego dowódcy 27. Pułku Ułanów. Współpraca z takimi instytucjami, ale również obecność wśród członków Stowarzyszenia licznych pasjonatów historii dają pewność, że przekazywana wiedza i informacje historyczne są rzetelne i wiarygodne.

Jednym z najważniejszych wydarzeń w przedwojennej tradycji każdego pułku ułanów było doroczne święto pułkowe. Uroczystości te, począwszy od 1934 roku obchodzone były w dniu 27 lipca w rocznicę rozkazu sformowania 203 Ochotniczego Pułku Ułanów, przemianowanego później na 27. Pułk Ułanów. Dlatego Stowarzyszenie Szwadron Kawalerii im. 27. Pułku Ułanów z Żyrardowa postanowiło przywrócić tę tradycję i zorganizować 27 lipca 2014 pierwsze od 1944 roku święto pułkowe. W związku z tym wystosowano zaproszenie zarówno do społeczności lokalnej Żyrardowa i okolic, jak i wszystkich zainteresowanych wydarzeniem.

Święto Pułkowe rozpoczęła Msza św., odprawiona w Kościele Parafialnym Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Wierszach w intencji poległych żołnierzy Zgrupowania Kampinos AK, w szczególności ułanów 27 Pułku . Po Mszy złożono wieńce i zapalono znicze na pobliskim Cmentarzu Partyzanckim. Rangę święta podniosła obecność delegacji 9. Braniewskiej Brygady Kawalerii Pancernej z Braniewa, członków Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, weteranów i kombatantów – świadków wydarzeń tamtych czasów, żołnierzy Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego,  zaprzyjaźnionych rekonstruktorów z 26. Dywizji Piechoty ze Skierniewic, 31. Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich z Mszczonowa, pocztu sztandarowego Ochotniczej Straży Pożarnej z Międzyborowa, harcerzy oraz przedstawicieli lokalnych władz.

Druga część uroczystości, dzięki uprzejmości władz gminy Izabelin i dyrekcji Centrum Kultury Izabelin, zorganizowana została w nowoczesnej sali widowiskowej gminnego ośrodka kultury. Gości przywitała solidna porcja wojskowej grochówki, po której nastąpiło spotkanie z historią. Na sali zgromadzono liczne eksponaty w postaci elementów uzbrojenia takich jak szable, lance, karabinki kawaleryjskie czy ciężki karabin maszynowy. Ekspozycję uzupełniały elementy rzędu końskiego, dokumenty i odznaki. Delegacja 9. Braniewskiej Brygady Kawalerii Pancernej wystawiła stoisko z folderami i plakatami oraz zaprezentowała film pokazujący warunki działania współczesnej kawalerii zmotoryzowanej.

Organizatorzy zadbali o ciekawą prezentację historii 27. Pułku Ułanów, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia Święta Pułkowego w przedwojennej tradycji kawalerii. Poruszono również mniej znane powszechnej opinii wydarzenia Powstania Warszawskiego, jak na przykład działania 27. Pułku na terenie Puszczy Kampinoskiej. Prelekcję  urozmaiciły pieśni patriotyczne w wykonaniu dwojga niezwykle utalentowanych młodych ludzi, przywitane burzą oklasków publiczności.

W przedwojennej tradycji święta pułkowe były czasem wręczania nagród i odznaczeń. Tej tradycji również stało się zadość. Ogromnym wyróżnieniem dla Stowarzyszenia było przybycie we własnej osobie syna ostatniego dowódcy 27. Pułku Ułanów. Z rąk Prezesa ŚZŻAK ZS-N i rodzin AK, Stowarzyszenie otrzymało Certyfikat Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego i rodzin AK.  Oprócz uzyskania tak cennego potwierdzenia zasadności pracy członków Stowarzyszenia, dodatkowym wyróżnieniem było przyznanie Stowarzyszeniu zaszczytnej nazwy: "3. SZWADRONU 27. PUŁKU UŁANÓW IM. KRÓLA STEFANA BATOREGO". Zarząd Stowarzyszenia otrzymał także, z rąk majora Pawła Zaganiaczyka z jednostki pancernej z Braniewa, ryngraf  9. Braniewskiej Brygady Kawalerii Pancernej.

Całe miesiące pracy członków Stowarzyszenia zaowocowały także wydaniem pierwszego numeru  Rocznika Szwadronu Kawalerii im. 27. Pułku Ułanów. Zaprezentowana w Izabelinie z okazji święta pułkowego praca zbiorowa miłośników 27. Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego stanowi opracowanie wybranych, ważnych zapisów z kart historii pułku, a także  działalności Stowarzyszenia.

Święto pułkowe było dniem pełnym wrażeń, zachwytów i wzruszeń, szczególnie wśród kombatantów. Znów mogli usłyszeć hymn Zgrupowania Kampinos – „Modlitwę Obozową” wykonaną w wersji śpiewanej przez nich w Puszczy Kampinoskiej 70 lat temu. Dziś, odśpiewana przez bardzo młodych ludzi, świadczy o zachowaniu ciągłości pokoleń i porusza serca nie tylko kombatantów – na sali widocznych było wiele wzruszonych twarzy. A możliwość serdecznego uściśnięcia przez członków i sympatyków Stowarzyszenia ostatnich z żyjących jeszcze świadków i uczestników tych wydarzeń jest po prostu bezcenne.

Święto Pułkowe dało niezwykłą szansę na spotkanie trzech stron: Stowarzyszenia Szwadronu Kawalerii im. 27. Pułku Ułanów z Żyrardowa - czyli miłośników i pasjonatów historii kawalerii, 9. Braniewskiej Brygady Kawalerii Pancernej z Braniewa – współczesnego spadkobiercy tradycji 27. Pułku Ułanów a także członków Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej - kombatantów i weteranów walk 27. Pułku Ułanów, Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego i Grupy Kampinos. Stanowiło ono widomy symbol łączności pokoleń, podtrzymywania i przekazywania tradycji ale jednocześnie boleśnie uświadomiło, że jesteśmy ostatnim pokoleniem, które może się jeszcze uczyć historii bezpośrednio od świadków II wojny światowej. 

Krzysztof Korytko

fot. Anna Ruszkiewicz